Çocuklarda görülen kusma ve ishal, ebeveynler için endişe verici sağlık sorunlarının başında gelir. Bu durumlar genellikle enfeksiyon kaynaklı olup vücudun savunma mekanizması olarak gelişir ve çocuğun bağışıklık sistemini etkileyebilir. Bu yazımızda, çocuklarda kusma ve ishalin nedenlerini, ne zaman doktora başvurulması gerektiğini ve evde uygulanabilecek etkili yöntemleri detaylıca inceleyeceğiz.
Çocuklarda Kusma ve İshal Neden Olur?
Kusma ve ishal, çocuklarda en sık rastlanan sindirim sistemi problemleri arasında yer alır. Bu sorunlar çoğunlukla virüs, bakteri veya parazit kaynaklı enfeksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkar. Besin zehirlenmeleri, aşırı yağlı veya bozulmuş gıdaların tüketimi, stres, laktoz intoleransı ya da antibiyotik kullanımı da bu şikayetlere yol açabilir. Ayrıca, bağışıklık sistemi zayıf olan çocuklar bu tür rahatsızlıklara daha sık yakalanabilir.
Kusma ve İshal Sırasında Beslenme Nasıl Olmalı?
Kusma ve ishal yaşayan çocukların vücutları sıvı ve mineral kaybeder. Bu nedenle öncelikle sıvı takviyesi yapılması büyük önem taşır. Su, ev yapımı ayran, tuz-şeker karışımı ile hazırlanan oral rehidratasyon sıvıları bu dönemde tercih edilebilir. İlk 12 saatte yağlı, lifli ve sütlü gıdalardan kaçınılmalı, pirinç lapası, haşlanmış patates gibi hafif yiyeceklerle başlanmalıdır. Gıda alımı zorla değil, çocuğun isteğine göre azar azar verilmelidir.
Hangi Gıdalardan Uzak Durulmalı?
Yağlı, baharatlı, şekerli ve süt bazlı yiyecekler kusma ve ishali artırabilir. Ayrıca gazlı içecekler, hazır meyve suları ve işlenmiş gıdalar da mideyi tahriş edebilir. Özellikle çiğ sebzeler, kabuklu meyveler ve baklagiller gibi sindirimi zor besinlerden uzak durulmalıdır.
Probiyotikler Faydalı mıdır?
Probiyotik içeren yoğurt, kefir gibi gıdalar bağırsak florasını dengelemeye yardımcı olabilir. Ancak kullanım dozu yaşa ve çocuğun genel sağlık durumuna göre ayarlanmalı, özellikle eczanelerde satılan probiyotik takviyeleri hekime danışılarak verilmelidir.
Evde Uygulanabilecek Doğal Yöntemler Nelerdir?
Ev ortamında alınabilecek bazı basit önlemlerle çocukların daha hızlı toparlanması sağlanabilir. Ilık papatya çayı mideyi yatıştırabilir, elma püresi ya da muz gibi potasyum açısından zengin gıdalar elektrolit dengesine destek olabilir. Karbonatlı su veya evde hazırlanan limonlu tuzlu içecekler mide asidini dengelemeye yardımcı olabilir. Ancak bu yöntemler mutlaka kontrollü uygulanmalı ve belirtiler şiddetlenirse doktora başvurulmalıdır.
Sıvı Takviyesi Ne Sıklıkla Yapılmalı?
Her ishal ve kusma sonrasında birkaç yudum su veya sıvı içirilmesi gereklidir. Ağızdan sıvı alımı azsa ya da çocuk sıvıyı kusuyorsa bu durumda tıbbi destek gerekebilir. Özellikle 6 ay altındaki bebeklerde sıvı kaybı daha hızlı gelişebileceği için takip önemlidir.
Hangi Durumda Doktora Gidilmelidir?
Eğer çocukta 24 saatten uzun süren kusma, 2 günden fazla süren ishal, yüksek ateş, ağız kuruluğu, gözyaşı azalması, idrar yapmama, halsizlik ve bilinç bulanıklığı gibi belirtiler varsa mutlaka sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Bu belirtiler, ciddi sıvı kaybı veya enfeksiyonun vücuda yayılmış olabileceğini gösterebilir.
Hangi Testler Yapılır?
Gerekli görülürse dışkı kültürü, tam kan sayımı veya kan elektrolit değerlerine bakılabilir. Bu testler altta yatan nedenin saptanması ve uygun tedavinin başlanması açısından önemlidir.
İshal Ve Kusma Sonrası Beslenme Nasıl Düzenlenmeli?
Tedavi süreci sonrasında bağırsakların yeniden toparlanabilmesi için liften zengin ama mideyi yormayan bir beslenme planı uygulanmalıdır. Az yağlı çorbalar, buharda pişmiş sebzeler ve yoğurtla başlanarak zamanla normal beslenmeye dönülebilir. Ayrıca, çocukların bir süre şekerli ve gazlı içeceklerden uzak tutulması önemlidir.
Korunma Yöntemleri Nelerdir?
Çocuklarda ishal ve kusmadan korunmak için hijyen kurallarına dikkat edilmelidir. Ellerin sık sık yıkanması, çiğ gıdaların iyi yıkanarak tüketilmesi ve içme suyunun temizliği çok önemlidir. Ayrıca, rotavirüs gibi bazı viral nedenlere karşı aşılama da ciddi koruma sağlar.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “Çocuklarda Kusma Ve İshale Ne İyi Gelir?” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Kusma sırasında çocuğa hemen su verilmeli mi?
Kusmanın ardından birkaç dakika beklenmeli ve ardından az miktarda su verilmelidir. Bu su yavaşça ve yudum yudum içirilmelidir, aksi takdirde mide yeniden tepki verebilir.
İshal geçene kadar çocuk ne yemeli?
İshal süresince çocuklara pirinç lapası, haşlanmış patates, muz ve yoğurt gibi sindirimi kolay gıdalar verilmelidir. Yağlı ve baharatlı gıdalardan uzak durulmalıdır.
Kusma ve ishal bir arada olduğunda doktora ne zaman gidilmeli?
Eğer çocukta 24 saatten uzun süren kusma veya 2 günü aşan ishal varsa, ağız kuruluğu ve halsizlik gibi belirtiler görülüyorsa mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Çocuklarda sıvı kaybı nasıl anlaşılır?
Ağız kuruluğu, gözyaşı azalması, cilt kuruluğu, halsizlik, idrar miktarında azalma gibi belirtiler sıvı kaybının işareti olabilir. Bu durum acil müdahale gerektirebilir.
Hangi içecekler ishal ve kusmaya iyi gelir?
Su, ev yapımı ayran, papatya çayı ve tuz-şeker karışımı içeren sıvılar hem mideyi yatıştırır hem de elektrolit dengesini sağlar. Hazır içeceklerden kaçınılmalıdır.
Probiyotikler ne zaman verilmelidir?
İlk belirtiler azaldıktan sonra bağırsak florasını desteklemek amacıyla probiyotik içerikli gıdalar veya takviyeler kullanılabilir. Ancak mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.
Kusma ve ishal bulaşıcı mıdır?
Evet, özellikle viral nedenli kusma ve ishal vakaları oldukça bulaşıcıdır. Bu nedenle kişisel hijyen kurallarına dikkat edilmeli, ortak kullanılan eşyalar dezenfekte edilmelidir.
Kusma durduktan sonra hangi yiyeceklerle başlanmalı?
Kusma geçtikten sonra ilk olarak su, ardından pirinç lapası, patates püresi, muz ve yoğurt gibi hafif yiyeceklerle başlanmalı, çocuk yavaş yavaş normal beslenmesine döndürülmelidir.
